Splątane drzewo życia

Książka „Splątanie drzewo życia’’ Davida Quammena to cudowna opowieść o biologii, intrygująca, zaskakująca, z niestandardowym podejście do ewolucji człowieka. Bardzo przekonująca, dzięki wyjaśnieniu wpływu na rozumienie ewolucji i historii życia w świetle najnowszych odkryć w biologii molekularnej. Niełatwo się ją czyta, ponieważ choć autor stara się pisać prostym językiem, to jednak pojawia się w niej wiele terminów ze świata nauki i jeśli ktoś nie jest obeznany z tematem, to lektura może wymagać dodatkowej książki w postaci słownika.

David Quammen prowadzi nas przez całe stulecia pokazując jak powoli powstawało bogactwo i różnorodność na naszej planecie. Czasem to były przypadki, czasem sprzyjające warunki, a czasem zmianę wywoływał wirus czy bakteria. Książka wnikliwie opisuje historie badań naukowych, jakie miały znaczący wpływ na dalszy rozwój naszej wiedzy o świecie. A także ukazuje życie naukowców, czasami bardzo trudne, którzy byli zdeterminowanymi wizjonerami, a ich spuścizna stała się nieocenionym bogactwem, które miało ogromny wkład w wiedzę, jaką mamy dziś dostępną.

Co mnie zaskoczyło?

Chyba najbardziej zaskakującym i niesamowitym odkryciem był horyzontalny transfer genów (HGT), którą wprowadził Michael Syvanen w 1984 roku. W dużym skrócie, to międzykomórkowy trans­fer informacji genetycznej umożliwiający bakteriom wzbogacenie własnej puli genów o dodatkową informację genetyczną pochodzącą często od niespokrewnionych gatunków bak­terii. Dzięki temu wiemy, że osiem procent ludzkiego genomu nie pojawiło się w wyniku bezpośredniego dziedziczenia a pochodzi z zewnątrz – uzyskaną przez infekcję wirusową. Do tej pory wiedziałam o dziedziczeniu pionowym, ale dziedziczenie w poziomie? Co najważniejsze, to właśnie poziomy transfer genów może prowadzić do powstania nowych gatunków.

Martwe i żywe bakterie

W rozdziale opisującym pracę naukową Freda Griffith dowiadujemy się kolejnej, ciekawej rzeczy, a mianowicie o sposobie transformacji bakterii. Naukowiec w artykule na temat pneumokoków opisał na podstawie swoich badań zdumiewające zjawisko, że ,,martwe bakterie wydają się zdolne do przekształcania żywych bakterii z jednego rodzaju w drugi.” Dalej wyjaśnia, że „żywe bakterie faktycznie wykorzystują pozostałości martwej kultury do wykształcenia własnej zjadliwości”. Był to rok 1928. Czyż to nie jest niesamowite, że tak małe stworzenia poosiadają tak duże zdolności?

Człowiek jako część całości

Ponieważ nie sposób wymienić wszystkich ciekawostek, po przeczytaniu których oczy robią się coraz większe, dlatego gorąco zachęcam po sięgnięcie po tą książkę. To ważna pozycja w literaturze, bo pokazuje, że człowiek wcale nie jest wyjątkowy, jest tylko częścią całości. Wydaje się, że wszystko się zmienia, nic nie ma stałego.

Informacje o książce:

• Tytuł: Splontane drzewo życia
• Autor: David Quammen